Kordian Józef Zamorski
| ||
Kordian Józef Zamorski w mundurze pułkownika | ||
generał brygady gen. insp. Policji Państwowej | ||
Data i miejsce urodzenia | 1 kwietnia 1890 Kołkówka, Austro-Węgry | |
Data i miejsce śmierci | 19 grudnia 1983 Londyn, Wielka Brytania | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1914–1942 | |
Siły zbrojne | Legiony Polskie Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie | |
Jednostki | 5 Pułk Piechoty Legionów 1 Pułk Piechoty Legionów 32 Pułk Piechoty 2 Armia GO „Bieniakonie” 35 Pułk Piechoty DOK Nr III 76 Pułk Piechoty Komenda Główna PP Ośrodek Zapasowy SBSK | |
Stanowiska | dowódca batalionu piechoty dowódca batalionu zapasowego zastępca dowódcy pułku szef sztabu okręgu korpusu dowódca pułku piechoty komendant główny Policji Państwowej komendant ośrodka zapasowego | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa | |
Odznaczenia | ||
|
Kordian Józef Zamorski (ur. 1 kwietnia 1890 w majątku Kołkówka, zm. 19 grudnia 1983 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, w 1966 mianowany przez władze emigracyjne generałem dywizji, komendant główny Policji Państwowej, wolnomularz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Kordian Józef Zamorski urodził się 1 kwietnia[1] 1890 roku w majątku Kołkówka, w rodzinie Arnolda i Wiktorii z Serafinów. Rodzinna wieś Kołkówka należała do parafii rzymskokatolickiej w Rzepienniku Biskupim, w ówczesnym powiecie gorlickim należącym do Królestwa Galicji i Lodomerii.
Uczył się w czteroklasowym VI Gimnazjum we Lwowie, a następnie w tamtejszym seminarium nauczycielskim. W latach 1910–1914 i 1917–1918 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Józefa Mehoffera.
W czasie studiów działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim, w którym zajmował stanowiska komendanta sekcji, plutonu i kompanii oraz Szkoły Oficerskiej, którą sam ukończył w 1912 roku i z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał znak oficerski „Parasol”.
W okresie od sierpnia 1914 roku do lipca 1917 roku służył w I Brygadzie Legionów Polskich zajmując kolejno stanowiska: komendanta kompanii, instruktora w Szkole Podchorążych w Jabłonnie, dowódcy batalionu w 5 pułku piechoty, oficera sztabu I Brygady, dowódcy stacji etapowej i adiutanta 1 pułku piechoty. 29 września 1914 roku mianowany porucznikiem[2]. Na podstawie rozkazu Nr 20698 c. i k. Naczelnej Komendy Armii z 31 grudnia 1915 roku został zwolniony z Legionów Polskich. 8 sierpnia 1916 roku, na wniosek c. i k. Komendy Legionów Polskich, c. i k. Naczelna Komenda Armii rozkazem Nr 16253 przywróciła mu szarżę porucznika legionowego[3].
Od jesieni 1916 w Polskim Korpusie Posiłkowym, m.in. w 1. Pułku Piechoty, stacjonującym w Modlinie. Tam zastał go kryzys przysięgowy, w czasie którego odmówił złożenia przysięgi[4]. Zwolniony, otrzymał wezwanie do stawienia się w 16. Pułku Landwehry w Krakowie, gdzie uzyskał skierowanie na badania lekarskie; w ich wyniku w grudniu 1917 został uznany za niezdolnego do służby wojskowej i urlopowany na 12 miesięcy[5]. Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i został w niej komendantem Obwodu Krakowskiego[6].
Od listopada 1918 roku do 1919 roku organizował II batalion 5 pułku piechoty Legionów i dowodził nim w czasie bitwy o Lwów. W lutym 1919 roku w Ciechanowie zorganizował batalion zapasowy 32 pułku piechoty[7], a później został dowódcą II batalionu w tym samym pułku.
2 stycznia 1920 roku został słuchaczem II Kursu Szkoły Wojennej Sztabu Generalnego w Warszawie. 16 kwietnia tego roku skierowany został do dowództwa 2 Armii w celu odbycia praktyki sztabowej na stanowisku kwatermistrza. Praktykę odbył w czasie wojny z bolszewikami. W czasie ofensywy wojsk polskich i ukraińskich na Kijów 20 maja 1920 mianowany został szefem Oddziału I Polskiej Ekspozytury Wojskowej na Ukrainie, według Tadeusza Kryski-Karskiego i Stanisława Żurakowskiego był członkiem Misji Wojskowej przy rządzie Ukraińskiej Republiki Ludowej atamana Semena Petlury. Od 5 sierpnia tego roku dowodził oddziałem ochrony Warszawy, a 30 sierpnia mianowany został zastępcą szefa Oddziału III Naczelnego Dowództwa, pułkownika Tadeusza Piskora.
Od 2 stycznia 1921 roku kontynuował studia w Wyższej Szkole Wojennej. 6 września tego roku, po ukończeniu nauki, otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział na stanowisko zastępcy szefa sztabu Grupy Operacyjnej „Bieniakonie”[8][9][10].
W latach 1921–1923 był dowódcą batalionu i zastępcą dowódcy 35 pułku piechoty w Brześciu. W latach 1923–1924 był szefem sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. Z dniem 15 maja 1924 został przeniesiony do 76 pułku piechoty w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[11][12]. W październiku 1925 roku przydzielony został do Inspektoratu Armii Nr I na stanowisko I oficera sztabu[13]. Od 5 czerwca 1926 roku pełnił obowiązki szefa Departamentu I Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[14]. 21 czerwca 1927 roku został zwolniony ze stanowiska szefa departamentu i mianowany szefem Oddziału I Sztabu Głównego[15][16]. Obowiązki szefa oddziału łączył z funkcją zastępcy szefa Sztabu Głównego.
10 listopada 1930 roku Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady. Jednocześnie zezwolił mu na nałożenie oznak nowego stopnia przed 1 stycznia 1931 roku[17].
Z dniem 25 stycznia 1935 roku zwolniony został ze stanowiska szefa Oddziału I SG WP i przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy z równoczesnym oddaniem do dyspozycji ministra spraw wewnętrznych, który wyznaczył go na stanowisko komendanta głównego Policji Państwowej[18].
Zamorski zaprosił do Polski Heinricha Himmlera. Himmler przybył do Warszawy 18 lutego 1939 roku. Na dworcu gościa witano z udziałem kompanii honorowej Szkoły Policji w Golędzinowie. Obecny był także ambasador Niemiec w Polsce, hrabia Hans Adolf von Moltke. Generał Kordian-Zamorski towarzyszył Himmlerowi także w Białowieży[19].
W czasie kampanii wrześniowej ewakuował część kierownictwa Policji do Rumunii i na Węgry. Został internowany w obozie Băile Herculane. Po ucieczce z obozu, przez Turcję dotarł w listopadzie 1940 roku do Palestyny. Od listopada 1940 roku do sierpnia 1942 roku był komendantem Ośrodka Zapasowego Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i pełniącym obowiązki dowódcy oddziałów Wojska Polskiego na Bliskim Wschodzie, a następnie zastępcą dowódcy tych oddziałów. W tym samym roku przeniesiony został w stan nieczynny.
Po wojnie osiadł w Londynie. Był członkiem Ligi Niepodległości Polski[20]. Został powołany do składu emigracyjnej Kapituły Orderu Odrodzenia Polski[21], 10 kwietnia 1961 wybrany Kanclerzem tego gremium[22].
Prezydent RP August Zaleski awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z 11 listopada 1966 roku w korpusie generałów[23][24][25]. Zmarł 19 grudnia 1983 roku w Londynie.
Kordian Zamorski był członkiem lóż wolnomularskich Tomasz Zan w Wilnie, Le Droit Humain, Nepthys Mark Lodge[26], a ponadto członkiem jednej z warszawskich regularnych lóż wolnomularskich, podległych Wielkiej Loży Narodowej[27]. Po wojnie utrzymywał kontakty z lożą emigracyjną „Kopernik” w Paryżu.
Generał Zamorski był żonaty z Leokadią Karpusową z Kamińskich, z którą miał dwóch synów: Jacka (1923) i Rafała (1928)[25].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- porucznik – 29 września 1914 roku
- kapitan – 1918 rok
- major – 1918 rok
- podpułkownik – 1920 rok, zweryfikowany 3 maja 1922 roku ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku
- pułkownik – 31 marca 1924 roku ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1 stycznia 1931 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 3. lokatą w korpusie generałów
- generał dywizji – 11 listopada 1966 roku
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[28]
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1966)[29]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1936)[30][28]
- Krzyż Niepodległości[28]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[28]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz 1 i 2 w 1922)[31][32][28]
- Krzyż Zasługi za Dzielność (1939)[33]
- Złoty Krzyż Zasługi[28]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[34][28]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[28]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[28]
- Znak oficerski „Parasol”
- Odznaka „Za wierną służbę”
- Order Legii Honorowej III klasy (Francja)[28]
- Order Zasługi III klasy (Węgry)[28]
- Order Gwiazdy III klasy (Rumunia)[28]
- Order Korony II klasy (Rumunia, 1931)[35][28]
- Order Orła Białego III klasy (Jugosławia)[28]
- Order św. Sawy III klasy (Jugosławia)[28]
- Order Korony II klasy (Jugosławia, zezwolenie w 1933)[36][28]
- Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa, 1936)[37]
- Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa, 1934)[38]
- Order Lwa Białego II klasy (Czechosłowacja, 1932)[28][39]
- Order Krzyża Orła II klasy (Estonia, 1933)[40]
- Order Gwiazdy Białej I klasy (Estonia, 1938)[41][42]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 362 tu jako datę urodzenia podano „1 czerwca”.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 6.
- ↑ CAW sygn. akt I.120.1.307 s. 506.
- ↑ Litwiński 2018 ↓, s. 63.
- ↑ Litwiński 2018 ↓, s. 67.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 67, wg autorów był szefem sztabu Komendy Głównej POW.
- ↑ Harasymow 1928 ↓, s. 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1434-1435.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 67, wg autorów był szefem sztabu Wojska Litwy Środkowej.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 362, wg autora był szefem sztabu GO „Bieniakonie”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 26 kwietnia 1924 roku, s. 234.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 301, 340.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 106 z 15 października 1925 r.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 362.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927 roku, s. 180.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 113, 159.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930 roku, s. 323.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 lutego 1935 roku, s. 3, 6.
- ↑ Himmler i jego białowieskie trofea. Polowanie w lutym 1939 na poranny.pl
- ↑ Jan Józef Kasprzyk, Liga Niepodległości Polski, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XI, Radom 2003, s. 142.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10 kwietnia 1961r. o powołaniu kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 11, Nr 3 z 21 kwietnia 1961.
- ↑ Wybory Kanclerza, Sekretarza i Skarbnika Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 17, Nr 4 z 15 września 1961.
- ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 1. Awans został ogłoszony w Dzienniku Personalnym Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych nr 22 z 1967 roku. W tym samym dzienniku i z tym samym starszeństwem ogłoszono awans Kazimierza Sawickiego na generała dywizji.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 67.
- ↑ a b Stawecki 1994 ↓, s. 363.
- ↑ Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.
- ↑ L. Hass, T. Cegielski podają że data inicjacji do masonerii nie jest znana
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 834.
- ↑ 11 listopada 1966 roku „za zasługi położone w wieloletniej pracy dla Polski” Dz.U.R.P. z 1967 r. Nr 3. s. 20.
- ↑ Kronika. „Przegląd Policyjny”. Nr 1 (7), s. 60, 1937.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny MSWojsk. z 1922 r. Nr 9, s. 315)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych L. 6087/22 G.M.I. (Dziennik Personalny MSWojsk. z 1922 r. Nr 13, s. 389)
- ↑ 7 sierpnia 1939 „za wyjątkową dzielność i inicjatywę w walce z przestępcą” M.P. z 1939 r. nr 180, poz. 436
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 70)
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 8/1931, s. 381
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 2/1936, s. 22
- ↑ Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19 listopada 1934.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych” Nr 8 z 4 lipca 1932, s. 336
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid (est.). president.ee. [dostęp 2014-10-23].
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid (est.). president.ee. [dostęp 2014-11-13].
- ↑ Kronika. „Przegląd Policyjny”. Nr 1 (19), s. 64-65, 1939.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Władysław Bartosz, Gen. dyw. Józef Kordian-Zamorski (1890-1983), Polska Zbrojna.
- Stefan Dembiński: Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. W: Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].
- Stanisław Harasymow: Zarys historii wojennej 32-go Pułku Piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
- Robert Litwiński: Kordian Józef Zamorski, „granatowy” generał. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018. ISBN 978-83-227-9078-6.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
|
- Członkowie Kapituły Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Szefowie Policji Państwowej II Rzeczypospolitej
- Członkowie Komisji Tymczasowej Okresu Przejściowego
- Członkowie Ligi Niepodległości Polski
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Członkowie Związku Walki Czynnej
- Generałowie dywizji mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi za Dzielność (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni znakiem oficerskim tzw. „Parasolem”
- Odznaczeni Odznaką „Za wierną służbę”
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej przeniesieni do korpusu generałów
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd
- Polacy odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia)
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Jugosłowiańskiej
- Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Białej
- Polacy odznaczeni Orderem Krzyża Orła
- Polscy wolnomularze (II Rzeczpospolita)
- Uczestnicy bitwy o Lwów 1918–1919 (strona polska)
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1890
- Zmarli w 1983
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Żołnierze Wojska Polskiego internowani w Băile Herculane
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Kołkówka